[Nettime-nl] Jacques Follorou (Le Monde) over de Consequenties van 'Snowden'

["Patrice Riemens" <patrice@xs4all.nl>]

Hoi Nettimers,

Te vaak hebben de reacties op de onthullingen van Edward Snowden iets weg
van "Ja, maar dat wisten we toch allemaal al lang!". Mijn antwoord hierop
is altijd "Neen, wij vermoeden het alleen, zelfs al hadden we zeer goede
redenen om het aan te nemen. Maar _nu_ weten wij het zeker - en dat is een
heel groot verschil". Ik voeg dan ook vaak aan toe (verbijstering
gegarandeerd ;-): "Mensen en instellingen/ organisaties die nu niet
daaruit hun conclusies trekken wat betreft hun verhouding met de overheid
zie ik over een paar jaar graag terug bij het Internationale Strafhof."

De onderzoeksjournalist Jacques Follorou van le Monde maakt volgens mij in
dit artikel (uit mei 2014) goed duidelijk waarom.

Cheerio, p+5D!

---------------------------------------------------------------------------

Jacques Folorou (Le Monde) (14 mei 2014)
Over de Consequenties van 'Snowden'


De onthullingen over de wereldwijde aktiviteiten van de Amerikaanse
National Security Agency (NSA) die naar buiten gebracht zijn door
ex-consultant Edward Snowden vormen niet alleen een scoop van historische
betekenis aangaande nieuwe, geheime technologieen. Evenmin mag je  stellen
dat zij niet veel anders zijn dan een vette krimi over de wereld van
high-tech spionage. Hun betekenis reikt echt veel verder dan dat. Dit
systeem, waartoe ook alle Westerse inlichtingendiensten toegetreden zijn
en aan meewerken vertegenwoordigt een ontzagelijke risico voor onze
vrijheden. Overheden hebben, waarbij zij zich beroepen op een
terroristische dreiging die zij voor een deel zelf geinstrumentaliseerd
hebben, een werledwijde bewakingsweb gecreerd en ons tegelijk een
dwangmatige veiligheids-ideologie aangepraat.

Dit stelt Glenn Geenwald in zijn boek No Place to Hide (*), in het eerste
boek geschreven door een hoofdfiguur uit dit drama. Glenn Greenwald is ook
de bewaarder van de documenten die Edward Snowden aan de NSA ontfutseld
heeft. Als voormalige advocaat, blogger, en in surveillance
gespecialiseerde journalist is hij een alom erkende observant van de
opdringerige praktijken van overheden jegens hun eigen burgers. Je hebt
noch een account op Twitter noch kennis van computers nodig om kennis te
nemen van zijn boek - dat in vier hoofdthema's ingedeeld is, te weten zijn
kennismaken met Edward Snowden, de spionage programma's die de NSA op het
Internet heeft losgelaten, de (staats)veiligheids obsessie van Westerse
democratieen, en het bankroet van de gevestigde media.

Technologie is wel belangrijk maar is niet het onderwerp van zijn boek.
Het is zelfs geruststellend en soms ook wel grappig om te lezen hoe
afstandelijk Greenwald tot die hele tech-sfeer staat. Zijn onbeholpenheid
met de nieuwe communicatie technologieeen maakten hem zelfs  het contact
met Snowden bijna mislopen. Greenwald is beslist geen 'geek', maar hij
weet daarentegen wel, op basis van zijn collectie Snowden documenten, de
geheimen van de NSA, van het hackers wereldje en van het Internet in het
algemeen, voor een breed publiek toegankelijk te maken.

De problematiek die de Snowden onthullingen oproept weet hij ook op
gepassioneerde, maar steeds soliede geargumenteerde wijze voor het
voetlicht te brengen. Hij stelt de vraag naar de verhoudingen tussen
burger en staat. Hij stelt ook de vraag naar de rechtmatigheid van de
surveillance die de overheid op de eigen bevolking uitoefent. En hij legt
vooral de nadruk, samen met Snowden voor wie dit het belangrijkste doel
was, op de afwezigheid van democratische controle op de geheime structuren
die zich bezighouden met massale surveillance. Wat hij aantoont heeft
weliswaar voornamelijk betrekking op de Amerikaanse samenleving, maar zijn
bevindingen zijn net zo goed van toepassing op andere democratieen,
waaronder Frankrijk (en Nederland -vert).

Het boek leest aan een stuk door en stelt ons in staat om Edgar Snowden
van heel dichtbij te leren kennen, een 'buitengewone persoonlijkheid',
"wiens moed besmettelijk is", zoals Glenn Greenwald stelt  (eigenlijk een
citaat van Julian Assange - vert). Wie is Snowden? Waarom zocht hij zijn
toevlucht eerst in HongKong op? Op grond waarvan koos hij voor Glenn
Greenwald en de documentaire maakster Laura Poitras om zijn geheimen toe
te vertrouwen? Het relaas zaait voortdurend twijfel over de motivatie van
alles en iedereen. Het gaat er ook niet om om alles wat een klokkenluider
beweert aan te nemen, maar om op elk moment de eigen onafhankelijkheid van
denken hoog te houden.

Zoals wel vaker bieden dit soort grote journalistieke onderzoeken ook
ruime gelegenheid om de eigen metier op de pijnbank te leggen. De
uitspraken van Greenwald op dit gebied zijn dan ook niet mals. Zijn
analyse richt zich voornamelijk op zijn collega's in de Amerikaanse media,
 wier  "slaafse,  aan het gezag dienstbare" opstelling hij op
onbarmhartige wijze bloot legt. Prompt ontzegden sommigen hunner,
waaronder  een aantal zwaargewichten, Greenwald de status van journalist,
omdat hij niet tot de erkende pers-organisaties zou behoren, wat volgens
hem precies hetgeene is dat voor zijn onafhankelijkheid borg staat. Juist
daardoor kon hij ook zijn artikelen in kwaliteitskranten zoals Le Monde
publiceren (**).

Toendertijd was Greenwald ook ster-blogger bij het Britse dagblad 'The
Guardian'. Hij had ook een aantal boeken op zijn naam staan. De zaak
Snowden, schrijft hij, heeft de perverse banden tussen de mainstream
Amerikaanse media en de gevestigde machten aan het licht gebracht. Dat was
niet overal het geval, hij heeft wel degelijk hier en daar steun
ondervonden, maar door de bank genomen toont zijn boek wel aan hoeveel de
algemene afwezigheid van kritische houding  schade toe brengt aan het hoog
houden van onze fundamentele rechten en vrijheden.


--------------------
 (*) NL: 'De Afluisterstaat', Edward Snowden, de NSA en de Amerikaanse
spionage- en afluisterpraktijken, Amsterdam, lebowski Publishers, 2014.
meer op : http://www.lebowskipublishers.nl/boek/De-afluisterstaat-T2946.html
 (**) En, bij mijn weten, ook in de NRC-Handelsblad (die ik niet lees)


Amsterdam, 1 oktober 2014
Q&D vertaling door yours truly.


______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).