nettime-nl: nog meer Europees afluisteren

["Eveline Lubbers" <evel@xs4all.nl>]

Hoi
Het artikel over nieuwste ontwikkelingen op afluistergebied op Europees niveau uit Telepolis dat 
momenteel de wereld rondgaat http://www.telepolis.de/tp/english/inhalt/te/1667/1.html
is eigenlijk wat beperkt.
Het Telepolisstuk gaat over een werkdocument van een onderdeel van Europol (Enfopol) waarin 
de Europese politie haar wensen formuleert voor afluistermogelijkheden (zijnde: liefst alles).

Er is momenteel al veel meer over de afluisterplannen bekend.

De EU heeft afspraken in voorbereiding die het afluisteren van Telecommunicatie moet regelen.
In een verslag van de Groep Wederzijdse Rechtshulp in Strafzaken aan het Comite K.4 van 31 
juli 1998, staat in Titel III Artikel 12 over Interceptie van Telecommunicatie het volgende.
In een strafrechtelijk onderzoek kunnen de bevoegde autoriteiten van de ene lidstaat de andere 
een verzoek doen voor 
"a) de interceptie en onmiddelijke doorzending van telecommunicatie naar de verzoekende 
lidstaat;
of
b) indien onmiddelijke doorzending niet mogelijk is, de interceptie, de opname een aansluitend 
de toezending van de opname van de telecommunicatie aan de verzoekende lidstaat."

Bij de opvolger van GSM het nieuwe Loworbit sateliet telefoonsysteem (dat met 66 satelieten 
dicht om de aarde wereldwijde dekking geeft) gaat het echter al lang niet meer om twee landen 
die verzoeken aan elkaar doen. Controle over dit satelietnetwerk is in handen van slechts drie 
Amerikaanse mulitinationals, Iridium, Globalstar en Ico Global Communications.
Grootste aandeelhouder in Iridium is Motorola die dit consortium van bedrijven en investeerders 
heeft opgezet. Iridium heeft maar *een* grondstation in heel Europa, waarlangs alle sateliet-
verkeer naar de service providers in de verschillende lidstaten gestuurd wordt. 

In een rapport dat de JBZ-raad op 24 sep jl heeft besproken 
(Notitie aan Coreper/Raad van Europa, 15 september 1998, over Wederzijdse Rechtshulp, 
Interceptie van Telecommunicatie)staat dat volgens de (hier eerder aangehaalde) ontwerpvoorstellen er altijd een rechtshulpverzoek 
moet zijn van het land dat om gegevens verzoekt aan het land waar het grondstation staat (Italie).
Het bedrijf Iridium kwam echter zelf met een veel praktischer oplossing. Technisch gezien is het 
mogelijk dat de serviceprovider in ieder Europees land het afluisteren desgewenst zelf regelt via 

een soort van afstandbediening naar het grondstation in Italie.
Deze 'service provider oplossing' sprak de JBZ-Raad wel aan. Sommige lidstaten hadden nog 
wel wat twijfels bij de juridische implicaties van dit voorstel, maar er was algemeen  
overeenstemming over het feit dat deze oplossing vanuit technisch oogpunt een 'convenient 
option' is, die verder uitgewerkt wordt.
Het afluisteren kan technisch geregeld worden vanuit het land waar het onderzoek loopt, Italie 
hoeft dus ook niet lastig gevallen te worden met een rechtshulpverzoek.
De allerhoogste ambtenaren die deze regelingen voorbereiden hebben de JBZ-raad dan ook 
voorgesteld de ontwerpvoorstellen over wederzijdse rechtshulp op dit punt aan te passen.

De vraag hoe het dan moet als de verdachte in het land waar het onderzoek loopt belt met 
iemand in een andere lidstaat, de vervolgens weer belt met iemand weer ergens anders, is nog 
niets geregeld. In principe kan er via die afstandbediening eindeloos doorgeschakeld worden, 
zoals het er nu voorstaat zonder interventie van de landen waar het telefoongesprek zich daadwerkelijk afspeelt. Nu is dat alles nog via rechtshulpverzoeken geregeld, en is er in principe 

nog -in ieder geval de schijn van- controle over wie er waar voor wat wordt afgeluisterd. De 
bevoegde autoriteiten raken met dit plan iedere greep op wie er in hun land wordt afgeluisterd 
helemaal kwijt.
Een ander probleem dat moet worden opgelost is dat alle aanbieders van sateliettelefoon de 
nodige technische bijstand moeten leveren om afluisteren mogelijk te maken. Maar een 
overeenkomst hierover bereiken moet niet moeilijk zijn, met slechts twee andere multinationals 
die staan te trappelen om een beheersbaar en afluisterbaar netwerk te maken.

Zie ook Statewatch, Sep-Oct 1998
Persverklaring van JBZ-Raad 24 sep 1998
Independent 18 mei 1998 en the Times 21 aug 1998

Eveline Lubbers
buro Jansen & Janssen




--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.