nettime-nl: Lobbyen en actievoeren via het Net

["Eveline Lubbers" <evel@xs4all.nl>]

Verslag van workshop op de conferentie
Emancipatie op Internet
georganiseerd door het Inst. voor Publiek en Politiek
gehouden in Den Haag, 19 juni 1997

Lobbyen en actievoeren via Internet

Yvonne Scherf, Arachne
Nel van Dijk, Groen Links Europarlement
Eveline Lubbers, buro Jansen & Janssen, Contrast.org en voor-
zitter

Biedt Internet als nieuw medium ook nieuwe mogelijkheden voor
politieke be<nvloeding en politie strijd? Dat was de vraag die
centraal stond in deze workshop. Al snel bleek dat dit eigen-
lijk twee heel verschillende onderwerpen zijn. Nel van Dijk
was als Europarlementarier en enthousiast Internet-gebruikster
de intermediair tussen deze twee invalshoeken. 
Arachne heeft zich professioneel gespecialiseerd in het
lobbyen op vrouwenonderwerpen. Doel is de politiek te
be<nvloeding bij besluitvorming op belangrijke punten. Arachne
online maakt dat zichtbaar, waar nodig. Soms kan lobbyen beter
op de achtergrond plaatsvinden. Tevens is Internet een bron
van informatie, die door Arachne online inzichtelijk wordt
gemaakt. (Een beknopte versie van de inleiding van Arachne is
in dit verslag opgenomen).
Yvonne Scherf wilde van Nel van Dijk weten hoe je een politica
het best kunt benaderen om iets voor elkaar te krijgen. De
do's and don'ts van het lobbyen. Internet en met name email
geeft fanatieke campagnevoerders nieuwe mogelijkheden politici
direct te benaderen. Of dat een voordeel is, blijft de vraag.
Nel van Dijk blijkt zich wezenloos te ergeren aan campagnes
waarbij mensen series mailtjes sturen over hetzelfde onder-
werp. Dat blijkt bedreigender en vervelender dan stapels post
met vergelijkbare inhoud. Vooral omdat die door iemand anders
worden opengemaakt. Email leest de politica -nu nog- zelf.
Voor het argument dat het toch mooi is dat de burger de Euro-
pese parlementarier eindelijk weet te vinden, is zij niet ge-
voelig. Heeft u Nel van Dijk iets te melden, schrijf dat dan
helder en kort op. Vroeger moest het op *een* A4-tje passen, nu
is het mooi als het op *een* beeldscherm past. Onderteken met
een aantal belangenorganisaties die de lobby vertegenwoordi-
gen, dat maakt meer indruk dan die stapel losse mailtjes. De
delete-knop is b.w.v.s. twee keer zo groot en roodgekleurd bij
Nel van Dijk. 
Het Internet heeft echter meer te bieden dan vervanging van
Tante Pos.
Nel van Dijk kent ook de andere kant van het spectrum. Zij
plaatste een groot aantal zg. non-papers integraal op haar
web-site. Niet-openbare stukken ter voorbereiding van besluit-
vorming op belangrijke onderwerpen op Europees niveau. Duizen-
den hits leverde haar dat op, bezoek van overal in Europa en
met name enthousiaste reacties. En veel post met nieuwe docu-
menten, vragen waarom dat-en-dat er nog niet bijstond. Maar zo
was de actie van Nel van Dijk niet bedoeld. Het was een takti-
sche zet om de discussie over de geheimzinnigheid rond de
besluitvorming open te breken, niet de start van een project
om voortaan zoveel mogelijk documenten op het Net te zetten.
Het inscannen en HTML-en is nl. best veel werk!
Dat is aan de overheids- en Europese instanties zelf, om daar
mee aan de slag te gaan; de eerste stappen in die richting
worden schoorvoetend genomen.
Een vergelijkbare zet deed buro Jansen & Janssen vorig jaar,
met het online zetten van het Van Traa rapport. De IRT-affaire
had veel commotie veroorzaakt en de belangstelling voor het
rapport was groot. De geprivatiseerde staatsuitgeverij, SDU,
gaf het uit. Duizenden pagina's op papier voor 700,- echter
zonder index. Zoeken in de inhoud kon alleen op de CD-rom die
voor een vergelijkbare prijs de deur uitging. Het totaalpakket
was in de aanbieding voor meer dan 1000,- Meteen toen het
rapport uitkwam gingen stemmen op die er schande van spraken
dat het ze duur was, het ging per slot van rekening om Kamer-
stukken die voor iedereen toegankelijk moeten zijn. Toen zelfs
in NRC Handelsblad een pleidooi gevoerd werd het Van Traa
rapport op Internet te zetten, zag buro Jansen & Janssen haar
kans. Er zat namelijk een gaatje in de wet: Kamerstukken zijn
vrij van copyright, juist vanwege die vrije beschikbaarheid,
t.b.v. de democratie. De SDU heeft alleen rechten op de
vormgeving, en daar is handig gebruik van gemaakt. Technisch
gezien bleek het een fluitje van een cent om de tekstbestanden
op de CD-rom te ontdoen van layout-gegevens. Binnen een week
stond het hele rapport, 5000 pagina's integraal en
doorzoekbaar op de site van buro Jansen & Janssen. De SDU kon
niet anders dan J&J feliciteren.
De Van Traa site was een overdonderend succes en speelde in op
een langlopende discussie over openbaarheid van
overheidsinformatie, waar J&J nauwelijks iets van wist. Dit
liet zien hoe makkelijk het was om Internet te gebruiken om
informatie voor zeer lage kosten voor een breed publiek
toegankelijk te maken. De actie zette grote vraagtekens bij de
hoge prijzen die de SDU rekende, vooral toen Jansen & Janssen
van de Van Traa site ook weer een CD-rom liet maken (nog
steeds) te koop voor 49,50.
Toch is ook de ervaring van buro Jansen & Janssen dat Internet
nooit meer is dan *een* van de middelen in politieke strijd. Het
is een medium dat onder bepaalde omstandigheden veel
mogelijkheden biedt. Een paar weken geleden heeft Jansen &
Janssen geheime documenten over Europol op de site gezet.
Daarvoor is teleurstellend weinig belangstelling. De discussie
speelt niet, artikelen over dit onderwerp slijten aan gedrukte
media is erg moeilijk en dus werkt een site over de gevaren
van verregaande europese politiesamenwerking ook niet.

Internet biedt ook veel mogelijkheden voor actievoerders. Het
is een relatief goedkoop medium dat ongecensureerd
tegeninformatie kan bieden die vrij toegankelijk is. Tijdens
de Eurotop de afgelopen dagen was er een site met actuele
verslaggeving over de demonstraties en de arrestaties,
geillustreerd met real-video, bewegende beelden direct van de
straat. De dagkrant was gegoten in de vorm van een guestbook-
programma waar iedereen dus een eigen bijdrage zelf kon
intypen. Een voorbeeld van het gebruiken van bestaande
programmatuur voor heel andere doeleinden dan waar ze
oorspronkelijk voor bedoeld is. 
Een ander voorbeeld van actievoeren via Internet is de
McSpotlight site uit Engeland. Die is een gevolg van een
proces dat de hamburgergigant McDonald's heeft gevoerd tegen
twee werkeloze actievoerders in London wegens smaad (libel).
Dat McLibel proces heeft twee jaar geduurd en is een PR-ramp
van formaat geworden voor McDonald's. Ieder argument uit het
aangeklaagde pamfletje is op de zitting met feiten onderbouwd.
Op de McSpotlight site zijn alle procesgegevens nog eens na te
lezen op een prachtig vormgegeven site. Maar er is meer.
Actievoerders over de hele wereld houden via mailinglists
contact over hun strijd tegen McDonald's. Dat levert leuke
discussies op tussen bijvoorbeeld aanhangers van Ghandi in
Zweden die het willen uitpraten met de lokale directie en
autonomen in Denemarken die het liefst een filiaal
platbranden. Qua vorm interessant is het creatief gebruik van
frames waarbij McSpotlight met links de site van McDonald's
als het ware kaapt en daarnaast de tegeninformatie laat zien.
Door de techniek grensverleggend te gebruiken, kunnen nieuwe
media pas echt nieuwe mogelijkheden opleveren, ook in
politieke lobbies en politieke strijd.

arachne on line: http://www.arachne.nl

nel van dijk: http://www.xs4all.nl/~nelvdijk

buro jansen & janssen: http://www.xs4all.nl/~respub

eurostop: http://www.contrast.org/eurostop

mcspotlight: http://www.mcspotlight.org

----------------------------------------
Arachne online

Arachne is de griekse naam voor een spin(godin), weefster van
het grote web der lotsbeschikking. Met zo'n naam mocht Arachne
Vrouwenadviesbureau Overheidsbeleid niet op het Wereld Wijde
Web ontbreken. Aan het begin van dit jaar zijn dan ook de
eerste stappen op het net gezet.
      In het echte leven ondersteunt  Arachne de vrouwenbewe-
ging bij het be<nvloeden van de rijksoverheid. Zij informeert
over actuele emancipatie-onderwerpen door het aandragen van
feiten en cijfers, achtergronden, trends en standpunten in
beleid en politiek. Ook biedt zij ondersteuning bij het formu-
leren van vraag en doelstelling bij lobbies en geeft zij orga-
nisaties strategisch advies.
      Het digitale zusje van Arachne is volop in ontwikkeling.
Ze zoekt haar weg in de informatie op het net, maar komt tot
haar grote spijt en ondanks de toezeggingen van SZW en EZ aan
het begin van het project Emancipatie op Internet nog weinig
emancipatie-informatie van de overheid tegen. Een van de grote
afwezigen is het ministerie van SZW, dat weliswaar via Postbus
51 de Beleidsbrief Emancipatie op het net heeft gezet, maar
zelf nog geen eigen site heeft. Daarom zullen in het kader van
de conferentie Emancipatie op Internet van 19 juni kritische
beschouwingen op de Arachne-site te zien zijn over de digitale
beschikbaarheid van emancipatie-informatie van de overheid.
      Arachne zeeft iedere week de online-informatie van de
Tweede Kamer en bekijkt  de beschikbare nota's op emancipatie-
relevantie. Ook wordt de politieke agenda met emancipatie-
relevante onderwerpen van de Eerste en Tweede Kamer wekelijks
ververst. Verder is er een groot aantal samenvattingen van
rapporten van de Emancipatieraad online beschikbaar. Op korte
termijn zullen de periodieken van Arachne, Invloed en Feiten &
Cijfers, eveneens voorhanden zijn. 




--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.factory.org/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.