nettime-nl: Radiotheorie 2/Interview met Toek

[Geert Lovink <geert@xs4all.nl>]

=======================================
Fragmenten van een Radiotheorie, deel 2
=======================================

Wilde stakingen bij de vrije media!
Interview met Toek (DFM/artburo/Xybertag-BBS)
Door Geert Lovink

Zijn de Amsterdamse piratenradio's na 15 jaar niet overbodig
geworden? Wat is hun plaats in het huidige medialandschap?

Toek: De media boomen, het aanbod van radio- en tvkanalen is
enorm toegenomen. Oude piraten en stadsradio's zijn daar
terechtgekomen. Tevens vindt er een verjonging plaats, vooral op
het vlak van de internet-computerhype, die je vervolgens weer
ziet terugkomen op in andere media. Er wordt veel jeugd
aangetrokken, die daar creatief mee beziggaat. Tevens is het
oude, grijze is verdwenen, waartegen je je kon afzetten. Vrije
radio heeft een bepaalde stimulans nodig, waarom mensen bij
elkaar komen en een gezamelijk doel voor ogen hebben. Dat is nu,
denk ik, aan het verdwijnen en daarmee lijken de vrije media
overbodig te worden. Er is al eens gezegd dat wij in Amsterdam
een luxe vorm van vrije radio maken. Wij hebben daarop geantwoord
dat dit nu eenmaal het level van de demokratie in Nederland is.
Maar het ziet er nu naar uit dat we in het luchtledige
terechtkomen. Het aanbod is zo groot dat het publiek geen
verschil meer merkt en het doet er ook niet meer toe.
Ikzelf vind dat het multi-media moet worden. Als mensen al iets
te zeggen hebben, zullen ze dat in een multi-mediajas moeten
gooien en niet alleen maar radio maken of een blaadje uitgeven.
Er zal een hergroepering van diverse alternatieve, vrije media
moeten plaatsvinden.

Hebben de gevestigde media ook technieken overgenomen, zoals het
mixen, de cut-up en de sampling?

We zijn daar al zolang mee bezig, dat het publiek wat wij
'opgevoed' hebben nu zo ver dat zij aan de bak kunnen komen.
Mensen die al van kinds af aan luisterden en beinvloed werden
door die rare geluiden en het te gek vonden, zich die materie
eigen hebben gemaakt, nu zo ver zijn dat zij zich aanmelden bij
de VPRO etc. Vrije radio zegt hen niks, ze willen gewoon een
programma. Maar dit is een futuliteit, zo'n interne diskussie is
zo miniscuul in vergelijking met de grote veranderingen die je
ziet. Alle kanalen gaan open, iedereen kan op tv, bel naar ...-
TV, maar hoe meer je het volk toegang tot de media geeft, hoe
meer ze zullen ontdekken van elkaar (en van zichzelf) hoe stom ze
zijn, omdat ze geen inhoud hebben. Het publiek heeft geen message
en de media ook niet, daarvoor halen ze het publiek er steeds
weer bij.
Ikzelf bied 24 uur per dag een 'art channel' aan, waar op totaal
willekeurige wijze materiaal in opduikt en weer wordt afgeknipt
als het boring blijkt. Een reclyclingmachine, interaktief
bestuurd door een aantal operators. Je zou het kunnen vergelijken
met een landscape channel, een kaleidoscoop-kanaal, waarin
communicatie opduikt, ook als fun, als signaal. Het leukste is om
het doen, niet om er naar te kijken, dat is wel gebleken tijdens
onze media-events. Toekijken of luisteren is even leuk, maar niet
tien uur lang. Media moet je maken.

Jouw BBS, 'Xybertag' draait nu goed, het is stabiel en heeft een
vaste groep van gebruikers.

Ja, het is af. Maar er is niemand die er gebruik van maakt. Met
een paar vrienden en kennisen gebruiken we het als private
mailbox. Iedereen zit op internet, de meesten denken dat dit niks
is. BBS zegt ze gewoon niets. In Amerika is die situatie heel
anders, daar is het een geaccepteerd medium. Mensen moeten gewoon
bellen en niet zeuren.

Al geruime tijd werk je aan het concept van de 'cyber jacket',
die je graag zou willen maken. Hoe moet die eruit komen te zien?

Die jas wordt steeds nauwer. Hij is er al, maar hij staat nog om
me heen, hij is nog niet geassembleerd, maar de 'troep' (zoals de
buren het noemen) staat al in gecomprimeerde vorm, in rekken, om
me heen. Ik kan hem nog niet dragen, veel zal nog moeten worden
geminiaturiseerd, danwel weggegooid.
De jas ziet er als volgt uit: er zit een radiotje in, met
luidstprekertjes in je nek zodat je kan luisteren naar radio of
kommunikatie, een mixertje, een LCD-scherm voor TV of computer,
maar dat is allemaal niet zichtbaar. Je moet niet opvallen en er
gewoon een beetje tribal of freaky uitzien. Wanneer je de mouw
omhoogschuift, zit daar het keyboard, een scherm en een
mengpaneel. Je moet alles kunnen vastleggen op video en audio. En
er zit een GSM-telefoon in (hfl. 99,-) waar een modem aanhangt.
Je moet gebeld worden en zelf niet zo veel bellen, maar de
bedragen vallen best wel mee. Je moet ook een zender bij je
hebben (de telefoon is al een goedgekeurde zender). Maar de
antenne in de jas mag alleen maar naar buiten stralen, niet naar
binnen. Er zit een temperatuursregelaar in, er zijn al hele
kleine ventilatortjes, voor onder de oksels. Veel lussen voor
blikjes drank, voedel, want het is ook een survivaljas, verder
gereedschap, kabels om overal op in te kunnen pluggen. Je bent
een wandelende interface. De droom is dat er helemaal geen stof
gebruikt wordt om de jas van te maken. Het zou van aluminium of
gewoven metaal moeten zijn, zodat het als harnas werkt, met
polstering zodat je van een motor af kan vallen. Maar hij is er
nog niet, hij staat nog om mee heen, ik doe het van materialen
die opduiken in mijn omgeving.

Wat vindt je bladen als Wired en Wave?

De eerste 4 of 5 waren interessant. De artikelen worden minder
interessant, dezelfde stories zijn al vijf keer verteld, je ziet
ze zoeken naar iets nieuws, maar alles is al behandeld. Er zijn
teveel bladen en ze zitten in een impasse. De cyberhype is te
gek, maar nu moet het nog gedaan worden. De paar ingredienten die
er waren, zijn tot in den treure behandeld en nu gaat het alleen
nog om Nintendo en andere gadgets. De ontwikkelaars en guru's,
waar het in het begin over ging, werken nu allemaal bij bedrijven
en de kunstenaars zijn naar de reclamesectie verhuisd. Van inhoud
zijn zij doorgeschoven naar het versieren van het pagina's. De
cyberfeeling zit nu in de advertenties, in de commercials.
Precies als op tv: de mooiste dingen zie je in de clips, korte
items waarin ze veel kwijt kunnen.
Er is nog helemaal geen cybercultuur en ook in Amerika bewijfel
ik hoe diep die gaat. Nu mensen op internet zitten gaan ze
ontdekken dat het toch niet echt iets is voor hun. Er gaat een
grote flauwte ontstaan en dan zul je zien wie er over blijven en
pas dan kun je meten hoeveel mensen er on-line zijn gegaan. De
BBS is eigenlijk hetzelfde als een WWW-site. Je beheert hem zelf,
maar omdat het je eigen computer is en je eigen systeem, besteedt
je er natuurlijk veel meer aandacht aan. Maar op WWW is er
nauwelijks sprake van updaten van informatie. Daarom groeit het
zo snel. Als het er een keer staat blijft het zo staan. Klik je
lens, zou ik zeggen. Ik denk dat de search engines binnenkort
over hun nek gaan. Ik werk in de stiltegebieden waar niemand zich
ophoudt, zodra je in de mainstream traffic terechtkomt, gaat
alles trager. Zodra het bekend wordt dat er zich ergens een
pornoplaatje bevindt, gaan alle systemen daar in de buurt down.
Het Net is een systeem van flauwtes en opstoppingen.
Wij hebben al jarenlang een cultuur van informatiebeheer, die de
mensen van WWW nog moeten ontdekken. Vier of vijf plaatjes en
teksten kan je nog wel op het Web zetten, maar wat doe je met
enorme bestanden? Het beheer daarvan is een kunst opzich. Wij
hebben dat in huis en kunnen dat makkelijk kopieren. En wij
blijven met de BBS op een aanvaardbaar technisch nivo zodat veel
mensen toegang hebben, niet zoals bij VRML waar je zware machines
voor nodig hebt.

Je bent sinds herfst 1994 weer terug op de zaterdagavond, bij
Radio 100, met het programma 'Broodkast'. Daarin besteedt je veel
aandacht aan multi-media en cybercultuur.

Ik moet konstateren dat de feedback totaal verdwenen is. Ik trof
een totaal leeg medium aan. Er belde helemaal niemand. We hadden
gekozen voor een format, waarin het eerste uur bestond uit een
informatieprogramma over nieuwe media en high technology, met een
rede  van Matrix, een beroemde schrijver met veel power, dan de
'bodemprijzen', de prijzen vergelijken van tweehands hardware,
wat een modem mocht kosten etc. Ik noemde ook de noteringen van
vorige week en de voorspelling voor volgende week. "14K4 modems
van 350,- naar 299,-", nu is het 125,-, voor 2400 baut modems
moest je al helemaal niets meer uitgeven, die moest je gratis
krijgen of niet aannemen. Voor 1200,- kon je een komplete 386
krijgen, voor 1500,- een complete 486. In het laatste kwartier
konden de luisteraars vragen stellen. Er hebben in dat jaar
misschien 6 of 7 serieuze mensen gebeld. Daarna doken we in de
beroemde DFM-mix. Op een gegeven moment hebben we stakingen
uitgeroepen, die ook oversloegen naar Patapoe: "Wilde stakingen
bij de vrije media". Radio 100 is net als Patapoe met de
autoreverse tapes een 24uurs stations geworden, net als anderen,
niet meer uitdoen, net als de computer. Toch zijn de stress en
paranoia van het illegale gebleven, terwijl 'hun' weten ook dat
het okey is. Natuurlijk zou Radio 100 gelegaliseerd moeten worden
en de zege krijgt om door te gaan, zonder enige bemoeienis, het
reguleert zichzelf.
Wij staan nog steeds voor het exces, dus de echte industrial en
tribal, niet de dance. Het is goed de nieuwe ontwikkelingen als
ambiant en jungle te volgen, maar we draaien ook oude punk en
afrikaans, muziek met een message die nog steeds geldt. Dat mis
ik wel bij de house, dat ze geen link heeft met de vrije
nieuwsgaring. Nieuwsprogramma's werken toch niet en je wordt
doodgegooid met kanalen waar iemand nieuws zit voor te lezen.
Voor elke bevolkingsgroep is er op dit moment een soort 'house'
muziek te vinden. Gabberhouse is voor punks, ze noemen zich geen
punks maar gabbers. Je hebt soft house, deep house, warm house,
dope house, auto house. Zo heb je ook vrije media house, bij
wijze van spreke. Bij ons gaat het van ambiant tot keihard en
weer terug. Laat maar stromen al die stromingen, er komt toch wel
weer wat anders.
Op dit moment is de stijl klassiek. Ik had een uitputtingsslag
gehad in m'n eigen materiaal en toen dacht ik: 'he, klassiek'.
Schitterende mixen van gemaakt, dat integreert naadloos met
andere noise, techno , gabber en ook radionoise erbij, een lekker
tapijtje, tot heel bombastisch, televisiegeluid erbij. We houden
het rustig, want als het te druk wordt, gaan we weer terug naar
Frans Brueggen's Floetenconcert. Op een gegeven moment maakte ik
een New Age mixdown van positief denken tapes, meditatie, remixen
met ambient, langzaam gaan scratchen, klassiek er weer bij,
afknijpen, bassen open. Belt er iemand op. 'Je moet die klassieke
muziek met rust laten.' Daarna dus drie, vier klassieke platen
door elkaar gedraaid, goed gedoseerd.

Wat vindt je van de Digitale Stad?

Wij waren zelf bezig met een digitaal museum en het Digital
Island in Budapest. Dat was op die plek een perfekte metafoor
omdat we op een eiland in de Donau zaten, de mensen begrepen wat
het eiland inhield, een het kampvuur en het rockpodium. Maar voor
Amsterdam is het de juiste metafoor als je het publiekelijk wil
houden en niet alleen een subkultuur wil zijn, zoals wij.
Iedereen haakt af bij de Xyberdeck, 'teleport to space'. No,
klick, dan hangen ze op. De Digitale Stad schijnt niet echt te
groeien, ze hebben wel veel 'huizen', maar dat is nieuwbouw. Ze
nemen veel terrein in, maar bij hoeveel mensen kun je op bezoek
gaan op een avond? De lijsten zijn al weer veel te lang en er
zit teveel ruis tussen. Een bepaalde groep klickt rond in de
Digitale Stad, die moet te tellen zijn, maar de meesten zullen
access gebruiken als opstapje naar het Net en zullen op andere
plekken rondhangen. De echte dds-fans, dat zullen er wel een paar
honderd zijn.

Zo nu en dan komen er hier Japanners over de vloer. Wat is jouw
indruk van de techno-cultuur in Japan?

Ze zijn allemaal beetje verschillend. Wat bij ons populair is, is
de 'Japanse Extreme', Japanners die helemaal uit hun dak gaan.
Robotics is daar erg populair. Soms maken ze zelf noise, of het
zijn schrijvers die langskomen. Ze importeren heel veel gefreak,
dat deden ze met rock & roll en spijkerbroeken en dat doen ze nu
met nieuwe media. Die hele cybercultuur is gebouwd uit gadgets
waar wij de beschikking nog niet over hebben. Ze hebben er
speciale wijken voor electronica met veel miniatuur. Je moet dan
het omhulsel weggooien en alleen het printje gebruiken. Je kunt
dat ook zien aan wat ze allemaal bij zich hebben als ze hier
komen. Als wij daar even goed zouden kunnen winkelen, kun je zo
de cyber jacket bouwen. We kunnen daar zo met het materiaal dat
aanwezig is een installatie bouwen, een bridge van een
ruimteschip, met een heleboel controls of gewoon jezelf updaten.

--
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet toegestaan zonder
* toestemming. <nettime-nl> is een gesloten en gemodereerde mailinglist
* over net-kritiek. Meer info: list@dds.nl met 'info nettime-nl' in de
* tekst v/d email. Archief: http://www.v2.nl/nettime-nl. Contact:
* nettime-nl-owner@dds.nl. Int. editie: http://www.desk.nl/~nettime.