[Nettime-nl] herstart discussie ThisIsACoup

[Ron Peperkamp <ron@peperkamp.nl>]

(De bijdrage van Mariette heb ik helaas gemist (geen reply-all in Nettime
mails?) dus excuses indien mijn reactie herhalingen bevat of onderstaande
dikke planken reeds door Mariette zijn vastgespijkerd).

Allereerst wil ik even zeggen dat het mij enigszins verbaasde (en bijzonder
verheugde) dat de vertoning in de OB toch nog zo'n 70-80 bezoekers trok.
Waar de 'kwestie Griekenland' door de reguliere media als yesterday's news
wordt beschouwd, blijkt de orgie van besluiten, maatregelen en bittere
pillen het Nettime-publiek toch wat zwaarder op de maag te liggen. En
terecht. Het gaat hier immers om een gecompliceerde en moeilijk verteerbare
kwestie.

Ik ben het met Patrice eens dat het dramatische licht dat Ewald Engelen
hierop liet schijnen, nauwelijks verlichting bracht. Hoewel ik mij als
bankdirecteur al jaren verdiep in allerlei monetaire- en macro-economische
theorieën, moet ik bekennen dat ik de door Engelen aangehaalde Barry
Eichengreen niet heb gelezen. Ik ben echter wel een beetje bekend met de
theorie over de goudstandaard als remmende factor op loonontwikkeling – een
principieel bezwaar dat Keynes overigens ook regelmatig naar voren bracht.

De onmogelijkheid van landen binnen de Eurozone om met koersaanpassingen de
inkomens van haar eigen burgers te beschermen, is een terecht argument dat
men tegen de Euro kan inbrengen. Dat argument hoort echter bij de discussie
over wel of niet toetreden tot de gemeenschappelijke munt. Met het
toetreden tot de Eurozone accepteert men dat de prijs van arbeid op een
gemeenschappelijke markt wordt vastgesteld en niet langer met de koers van
een eigen munt kan worden bijgestuurd. Consequentie is dat een uur werk op
de ene plek meer waard is dan op de andere omdat de economische output
(productiviteit) per stad/regio/land nu eenmaal verschilt. Die waarde van
arbeid wordt echter in dezelfde munt afgerekend; evenals alle geproduceerde
goederen en diensten. Wil je meer verdienen (of meer kunnen kopen voor je
geld), dan zul je je productiviteit dus moeten verhogen – of je boeltje
verkopen en verhuizen. Dat is het spel en dat zijn de regels van een
gemeenschappelijke munt.

Ik was er niet bij, maar weet bijna zeker dat Yanis Varoufakis ook
regelmatig theorieën als die van Eichengreen heeft aangehaald om de Griekse
positie te verdedigen. Hij zal vast ook uitgebreid alle theorieën over
onhoudbare schuldposities hebben toegelicht. Allemaal correct – maar ook
allemaal niet ter zake doende. Wil je in de Euro blijven? Wil je meedoen
met de grote jongens? Dan zul je je ook aan de regels van het spel moeten
houden (en accepteren dat de grote jongens keihard kunnen spelen). Dát is
waar de Griekse crisis in wezen over ging. De Grieken moest op één of
andere manier worden duidelijk gemaakt dat wilden zij in de Euro blijven,
zij eerst hun economie en staatshuishouding een beetje op orde moesten
krijgen. Want laten we wel zijn: beide zijn natuurlijk een lachertje.

Treffende illustratie is de staking bij de Griekse Rekenkamer nadat er (op
aandringen van de Troika) een nieuwe directeur was aangesteld. Dat was geen
staking tegen dreigende ontslagen of kortingen op pensioenen of lonen, maar
omdat de directeur weigerde de ambtenaren over de cijfers te laten stemmen.
Het was namelijk al 30 jaar de gewoonte dat de cijfers van de Rekenkamer
d.m.v. 'eerlijk stemmen' door de verschillende politieke facties werden
vastgesteld. Vergelijkbare bizarre verhalen over het reilen en zeilen van
de Griekse belastingdienst en kadaster zijn ondertussen genoegzaam bekend.
Bottom-line: Griekenland mag dan de bakermat van de democratie zijn, maar
de basisvoorwaarden voor een moderne democratie of volwaardige economie
zijn er nog altijd ver te zoeken.

Geen wonder dat de onderhandelaars van Eurogroep horendol werden van de
abstracte beschouwingen van Varoufakis. Zijn invalshoek was die van een
extreme linkse theoreticus – het product van een samenleving die tot in
zijn haarvaten is gepolitiseerd. Dat laatste is overigens een direct gevolg
van het in het westen weinig bekende – maar bij de Grieken nog altijd zeer
levendig aanwezige – verraad van Churchill dat de samenleving voor
generaties heeft verziekt (zie Dekemvriana
<http://en.wikipedia.org/wiki/Dekemvriana>). Dát is het vuur wat je in de
documentaire in de ogen van de Syriza-aanhangers ziet gloeien: Verzet! Dit
pikken wij niet! Merkel – lick my balls!

Dat diezelfde Merkel ondertussen uit alle macht probeerde de Grieken juist
*IN* de Euro te houden, was aan hen niet besteed. Evenmin als de argumenten
van Dijsselbloem en Schäuble dat er wel even wat meer op het spel stond dan
de Griekse staatsschuld. En na 6 maanden vruchteloos vissen naar wat
constructieve voorstellen voor wezenlijke veranderingen in de
staatshuishouding, waren de grote jongens gewoon klaar met de Grieken: wil
je niet in de Euro blijven, go your gang en ga er dan maar uit!

Een economie gebaseerd op de krententeelt van vrolijk rondhuppelende
hipsters leek toch niet zo'n aantrekkelijk vooruitzicht en dus besloot men
toch maar in de Euro te blijven. Is dat de overwinning van de neoliberale
markt op de democratie? Wel, het waren toch echt de democratisch gekozen
volksvertegenwoordigers die de uitslag van het referendum naast zich neer
hebben gelegd. In die zin is er dus niets ondemocratisch gebeurd. Daarbij
bestaat de Eurogroep uit nog 18 andere landen die allemaal ook als
volwaardige democratieën doorgaan. En het oordeel van die 18 landen
onderschikt maken aan de wens van nummer 19 om volgens eigen regels voor
spek en bonen te blijven meedoen, lijkt mij eerlijk gezegd ook niet erg
democratisch.

Dat doet natuurlijk niets af aan het feit dat de Europese markt momenteel
niet door een democratische gelegitimeerde macht wordt aangestuurd.
Feitelijk worden alle beslissingen m.b.t. de economie door de ECB (en
daarmee impliciet door de financiële markten) genomen. Maar dan hebben we
het over structurele fouten in de hele opzet van de monetaire unie. Een
gemeenschappelijke munt zonder zeggenschap over een gemeenschappelijk
budget, is immers per definitie stuurloos en valt dus buiten iedere
democratische controle. En dan laat de Griekse crisis duidelijk zien hoe
dit uiteindelijk gaat stuklopen op nationale belangen die wél op
democratische wijze worden vertegenwoordigd.

In het geval van Griekenland blijkt die democratische vertegenwoordiging
echter niet bij machte de eigen samenleving naar een volwassen niveau te
brengen. Zelfs na bijna 30 jaar Europese subsidies om de infrastructuur en
publieke diensten op orde te krijgen, is het nog steeds een achterlijke,
corrupte bende die zich in de kleren van een modern, westers land heeft
gehesen. Waar endemische corruptie, patriarchale structuren en ziekelijke
historische zweren de boel blijft verlammen, kunnen we het harde ingrijpen
van de Europese partners wellicht ook als een genadige vriendendienst zien.
Jammer dat Syriza dit nooit zo heeft willen zien en met een gestrekt been
de onderhandelingen in ging. Dat afknijpen van de ECB en die bankruns waren
immers helemaal niet nodig geweest als men vanaf het begin de blik op het
gemeenschappelijke doel had gericht: een radicale schoonmaak van de eigen
staatshuishouding. Maar nee, in plaats daarvan schoven ze een academische
theoreticus naar voren die ervan overtuigd was dat de staatsschuld zou
worden afgeschreven omdat deze volgens alle economische logica onhoudbaar
is. Niet dus. Die staatsschuld was namelijk enkel een symptoom en niet bron
die de Europese vrienden nu eindelijk wel eens wilden aanpakken.

Zoals Patrice al zei: twee compleet verschillende planeten...

Groet,
Ron

-----------------------------------
Ron Peperkamp
ron@peperkamp.nl
M: +31 (0)6 1226 3331
-----------------------------------
______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).