Re: [Nettime-nl] De knuppel regeert... en de Balie zag dat het goed was

[Eric Kluitenberg <epk@xs4all.nl>]

Beste Merijn, Kees en anderen,

Ben je een keertje een weekje weg en buiten e-mail bereik, breekt gelijk de pleuris uit in Mokum...

Ik hoorde pas van de op handen zijnde ontruiming van Schijnheilig in het buitenland tijdens een eenmalig bezoek aan de belabberde 'free wifi'.
De discussie hier zag ik vandaag voor het eerst - heb de heen en weer schietende tweets nageplozen en aangezien ik er zelf ook in wordt aangehaald wil ik toch nog even reageren. Bovendien geven de reacties aan dat er iets aan de hand lijkt te zijn dat in de discussie tot dusverre niet aan de orde is geweest maar mij wel van groot belang lijkt.

Het is allereerst vooral nogal ongelukkig hoe Albrecht op de gebeurtenissen en de tweet-uitwisseling heeft gereageerd en de dreigende toon van die uitwisseling. Er blijkt inderdaad een gebrek aan kennis van de (zeer) lokale verhoudingen uit. Één van de problemen waar De Balie mee kampt in dit verband is de snelle opeenvolging van inhoudelijke directies en redactieleden. Ik werk zelf ook al sinds 1 januari niet meer voor De Balie, nog wel op enkele projecten 'met' de organisatie. Gebrek aan continuïteit en 'geheugen' in de redactie is een evident probleem, maar dat is zeker niet het belangrijkste.

Het argument dat er vooral naar 'Den Haag' wordt gekeken vanwege geld is ook al niet correct, want 'Den Haag' levert al jaren niet meer dan een schamele vijf procent van de begroting van de organisatie - het overgrote deel van de inkomsten wordt zelfstandig gegenereerd (75 %), terwijl de stad Amsterdam het nodige doet voor het runnen van het gebouw. Eerder is juist het gebrek aan structurele financiering door de overheid een reden voor een gemis aan onafhankelijke programmering en 'vrij' inhoudelijk beleid. Maar ook dit financiële aspect is slechts van ondergeschikt belang.

Wat ik vooral proef is een verwachting die met de plek van De Balie, haar geschiedenis en haar positie in de stad en in Nederland wordt verbonden - een verwachting die niet meer waar wordt gemaakt (kan worden gemaakt wellicht). De Balie was immers zelf ooit begonnen als kraakpand en culturele vrijplaats. Met de regulering en subsidiëring van die plek ontstond geleidelijk en in verschillende fases een uniek fenomeen - een plek waar micro en macro politiek en cultuur elkaar konden ontmoeten en een 'huis' vonden - in mijn ervaring tot volle wasdom gekomen in de directie-periode van Chris Keulemans.

Juist in die functie was het een unieke en ongekend waardevolle plek, waar mainstream politici uit binnen- en buitenland naadloos verbonden konden worden aan activisten, kunstenaars, experimentele underground-cultuur, jongere en oudere generaties, 'Hoch-Kultur' en populair sentiment, kritische filosofie en pragmatische Real-Politik. Ik heb nooit een plek gezien waar al die elementen naast elkaar konden staan, elkaar konden ontmoeten en uiteraard regelmatig met elkaar botsten en schuurden, waar de mainstream regelmatig werd gedwongen te luisteren naar de marge in plaats van het eigen gelijk te oreren.

Maar laten we wel wezen, die tijd is lang vervlogen - Keulemans zelf heeft De Balie in 1999 verlaten en daarna is die functie van ontmoetingsplek van micro en macro cultuur geleidelijk steeds verder geërodeerd. Interessant is daarbij ook dat die unieke formule eind jaren negentig en begin van deze eeuw nu juist mogelijk was doordat er zoveel overheidsgeld beschikbaar was, zowel structureel als via diverse project-fondsen (kunst, cultuur, multiculti beleid, NGOs die veel geld te besteden hadden en actieve internationaliseringsprogramma's).    

Wat ik proef in de boze uitwisseling van tweets en e-mails is een verwachting die niet wordt beantwoord door de realiteit. De Balie is niet langer die ontmoetingsplek tussen als je zo wil mainstream en marge - dat is niet slechts een kwestie van geld, maar ook een attitude die veel verder gaat dan dit incident en veel te maken heeft met een andere tijdsgeest. Kees wil niet denken, 'ach het is maar een tweet' en heel terecht dat hij dat niet wil, want de tweet komt van een plek die wel degelijk beter zou moeten weten en een andere positie had moeten kiezen. En de verontwaardiging van Merijn begrijp ik ook donders goed - goed dat dit wereldkundig is gemaakt en dat daar een discussie over is ontbrand.

Hoe zeer het contact tussen mainstream podium Balie en marge podium Schijnheilig is verwaterd blijkt vervolgens uit de manier waarop de 'asbak van Cohen' als een soort bedreigende UFO wordt geïdentificeerd (take me to your leader) - de 'argumenten' (voor zover daar nog sprake van is) schieten volkomen langs elkaar heen - er is geen ontmoetingsplek meer waar opvattingen kunnen worden uitgewisseld. 

De verontwaardiging is voor mij vooral ook een uiting van de teleurstelling dat die plek er niet meer is waar de verschillende schaalniveau's en realiteiten van cultuur en politiek bijeen kunnen worden gebracht. Dat terwijl zo'n plek meer dan ooit nodig is om een perspectief voor progressieve politiek te kunnen ontwikkelen, zonder dogma's en absolutisme, maar wel met een duidelijke positie tegen het rechtse riool dat van Nederland (Europa) een rottend en stinkend kerkhof maakt (of met Thomas Bernhard "Eine stinkende Kloake" - Heldenplatz).

Het inzicht dat het toenemend onmogelijk werd om een dergelijke plek en functie te creëren, in De Balie of elders, was in ieder geval voor mij een belangrijke reden om te stoppen met mijn functie als programmamaker na meer dan tien jaar. Dat roept echter wel weer de vraag op, als De Balie niet (meer) de plek is waar de mainstream tot luisteren kan worden gedwongen, waar de open ontmoeting en productieve frictie tussen micro en macro kan worden georganiseerd, waar dan wel? Is er een nieuw podium, een nieuwe plek nodig? Moet De Balie worden terugveroverd? (want het blijft een geweldige plek, niet alleen om koffie te drinken)

Misschien kan Schijnheilig uitgroeien tot een dergelijke plek, een context om strategieën voor daadwerkelijk progressieve politiek en cultuur te ontwikkelen, om een weg uit het moeras te vinden?
Ik mis in ieder geval zo'n plek, zo'n context, zonder dogma's, maar met een duidelijke progressieve identiteit.

En wat betreft het woord 'schandalig' - dat is volgens mij allereerst van toepassing op het buitensporig politiegeweld - het lijkt me dat de politiek verantwoordelijken daarover maar eens ter verantwoording moeten worden geroepen.

groet,
Eric


On Jul 7, 2011, at 11:45, merijn oudenampsen wrote:
> Column op Joop.nl.. In navolging van Kees zijn mailtje..
> 
> M
> 
> http://www.joop.nl/opinies/detail/artikel/de_knuppel_regeert_en_de_balie_zag_dat_het_goed_was/
> 
> De knuppel regeert... en de Balie zag dat het goed was
> 
> Over de ontruiming van Schijnheilig en de tweet van Youri Albrecht


______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).