[Nettime-nl] Tegenlicht nieuwsbrief 11: de wankelende reus

["Stan van Engelen" <s.van.engelen@vpro.nl>]

=================================================
 ======= VPRO TEGENLICHT NIEUWSBRIEF ======
Deze week:
> Aanstaande zondag: start van het drieluik 'De wankelende reus'
> Ga naar http://tegenlicht.vpro.nl voor achtergronden en discussie
=================================================

== ZONDAG 10 NOV., 21.00 UUR, NET 3: DE HEGEMONIE VAN DE VS ==

"De macht van de VS is ongeëvenaard in de geschiedenis en is alleen te
vergelijken met de macht van het Romeinse Rijk." [Joseph Nye]

Na het ineenstorten van de Sovjet Unie is Amerika de enige overgebleven
grootmacht in de wereld. Niet alleen op militair gebied voeren de Verenigde
Staten de boventoon, ook op economisch en cultureel gebied is er geen land
zo machtig als Amerika. Maar hoe groot is de reële macht van Amerika? Is het
land nog steeds de supermacht die ze beweert te zijn, of is dit een façade
die de regering in Washington overeind wil houden om haar machtspositie te
bevestigen? Is Amerika, ondanks het glanzende beeld naar buiten toe, in
werkelijkheid misschien over het hoogtepunt van haar macht heen?

Dat zijn de vragen die Tegenlicht stelt in het eerste deel van het drieluik
"De Wankelende Reus".

Volgens Jim Rogers, internationaal investeerder en oud- zakenpartner van
megabelegger George Soros is Amerika al lang op zijn retour. Rogers: "Dertig
jaar geleden domineerde de Amerikaanse industrie nog op alle fronten. Wij
waren de grootste producent van alles wat je maar kunt bedenken.
Tegenwoordig is dat niet meer zo, andere landen hebben ons ingehaald". De
Amerikaanse economie is zwak, het consumentenvertrouwen loopt terug en dat
komt volgens Rogers vooral door de enorme schuldenlast die de VS dagelijks
met zich mee torst. Rogers: "Wij zijn de grootste schuldennatie van de
wereld. De VS moeten elke dag $1,7 miljard afbetalen alleen aan rente. Er
hoeft maar iets te gebeuren, zoals een oorlog tegen Irak, en de buitenlandse
investeerders trekken zich terug. En als er dan ook nog eens een run op de
dollar komt, weet niemand meer wat dat gaat betekenen voor de kwetsbare
economie van de VS." Rogers heeft weinig vertrouwen in de supermacht Amerika
en is als investeerder op dit moment bezig om al zijn kapitaal terug te
trekken uit de VS, voordat de oorlog uitbreekt.

Hoe komt het toch dat het beeld van Amerika als onaantastbare supermacht ter
wereld dan toch zo overeind blijft? Een deel van de verklaring is te vinden
in de rol van de Amerikaanse media. Katrina Vanden Heuvel, hoofdredacteur
het kritische Amerikaanse weekblad The Nation, zegt hierover: "Onze media
worden gedomineerd door een zestal grote mediaconcerns, die er geen belang
bij hebben om het beeld van de almachtige supermacht aan te tasten. Ze
hebben zich afgewend van wat er werkelijk in dit land gebeurt. Vooral na
9/11 word je als 'unamerican' beschouwd, als je als journalist te veel
kritische vragen stelt. Wat er werkelijk in Amerika aan de hand is: de
enorme beursschandalen, mensen die hun pensioenen zijn kwijtgeraakt, steeds
meer mensen die in armoede leven, een steeds groter aantal mensen zonder
ziektekostenverzekering, daarover hoor je weinig op de Amerikaanse TV."

Tegenlicht ging op zoek naar de werkelijke stand van zaken van de
Amerikaanse economie en belandde in Millville, een klein plaatsje in New
Jersey, waar ook de middenklasse onderuit dreigt te gaan aan de economische
malaise.

Als je als journalist wel kritische vragen stelt loop je het risico om op
een zwarte lijst te worden geplaatst. Vanden Heuvel vertelt hoe in de
nadagen van 9/11 een zwarte lijst is opgesteld, mede door de vrouw van
vice-president Dick Cheney, Lynne. Op deze lijst staan personen die worden
aangemerkt als "unamerican" vanwege het feit dat ze kritiek hebben geleverd
op het beleid van de regering Bush en omdat ze zich afvroegen waar het
anti-Amerikaanse sentiment vandaan komt (meer informatie over de zwarte
lijst van Lynne Cheney op onze website: http://tegenlicht.vpro.nl/9068417)

De oorlogstaal, die de Amerikanen dagelijks over zich uitgestort krijgen via
de beeldbuis maakt volgens Vanden Heuvel deel uit van een doelbewuste
strategie van de regering Bush. "They are selling the war as if it's a
product. De top-adviseur van Bush, Carl Rove, heeft gezegd: we moeten 'het
produkt' in augustus introduceren. Daarmee doelde hij op de oorlog".

Katrina vanden Heuvel:"Als je steeds maar blijft herhalen dat je een
supermacht bent, dat er een groot gevaar dreigt én dat een oorlog de enige
oplossing biedt....there is no more classic line in the playbook. Het
vooruitzicht van een oorlog, en vooral het vooruitzicht van een eindeloze
oorlog, zoals ze nu voorspellen, dat is het grootste gevaar". En dat is,
zeker met de overwinning van Republikeinen bij de tussentijdse verkiezingen
in de VS deze week, een beangstigende gedachte.

> Uitzending: zondag 10 november, 21.00 uur op Nederland 3, herhaling op
vrijdag 15 nov., om 15.00 uur

met groet,

Martijn Kieft
Stan van Engelen

webredactie Tegenlicht

==============================================
Voor meer informatie over Tegenlicht kijk op http://tegenlicht.vpro.nl.
Reacties zijn welkom op tegenlicht@vpro.nl of in het gastenboek op onze
site. Aan- of afmelden voor deze nieuwsbrief: stuur een LEEG bericht met als
onderwerp subscribe / unsubscribe naar
tegenlicht-nieuwsbrief-request@vpro.nl




______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (grootveld@nrc.nl).