[Nettime-nl] DNW nieuwsbrief, nr 15: XIIX

[Stan van Engelen <staeng@vpro.nl>]

== Dit is de onregelmatig verzonden elektronische nieuwsbrief ==
== van de redactie van het VPRO televisieprogramma DNW. ==

Beste Nettimers,
de afgelopen weken werd de DNW nieuwsbrief om nog steeds duistere redenen
steeds meerdere malen gepost op deze lijst. Vanaf deze week versturen we de
nieuwsbrief op een andere manier, waardoor dit euvel hopelijk verholpen is.

===========
deze week:
> Inleiding op het drieluik 'vanaf de grond opnieuw'
> 13-22 januari: XIIX bij de VPRO
===========

= Maandag, 20.35 uur, net 3: deel 1 van het drieluik over 11 september: de
tempel =

Er is geen tekort geweest aan woorden de laatste maanden, woorden die we
allemaal moesten lezen om te proberen een verklaring te vinden voor wat er
vorig jaar, op 11 september, gebeurd is. Waarom het gebeurd is. En wat we er
aan zouden kunnen doen om ervoor te zorgen dat het nooit meer gebeurt.
Kranten, tijdschriften, boeken: ze stonden en staan vol met analyses,
beschouwingen en achtergrondverhalen. Soms durft iemand zelfs een antwoord
of een oplossing te suggereren.

Onze hersens moesten ook veel beelden verwerken. Van de aanslag zelf en van
de puinhoop die nu Ground Zero heet; van de achterkanten van het arme
Afghanistan en van de videotapes die Bin Laden liet maken; van
anthraxbrieven en moskeeën; van George Bush en al die andere leiders, en
niet te vergeten van al die experts die de woorden die we gelezen hadden nog
eens kwamen herhalen.

Waarom dan nog een drieluik? Wat heeft DNW daar nog aan toe te voegen? Weten
wij soms waarom het gebeurd is? Weten wij wat er gedaan moet worden wil het
niet opnieuw gebeuren?

Het antwoord op die laatste twee vragen is nee. Nee, wij weten het niet
precies. En we weten al helemaal niets zeker.
Het antwoord op die eerste twee vragen is ingewikkelder, en persoonlijker.
Waarom nu nog eens met een drieluik komen? Omdat net als voor iedereen en
alles ook voor ons geldt dat we ons tot "11 september" moeten verhouden. We
hebben het er al vier maanden over en we denken er al vier maanden over na.
Nee, we weten niet waarom, noch hoe of wat precies. Maar toch moeten we
proberen een antwoord te formuleren. Of beter, de juiste vragen. Anders
kunnen we de tent net zo goed sluiten.

Vanaf die elfde september hebben we dus aan dit drieluik gewerkt. Dat was
ingewikkeld. Het is nooit makkelijk om een uitzending te maken, maar deze
keer zaten we eigenlijk veel te dicht op de actualiteit die we normaal
schuwen. We zijn geen actualiteitenprogramma, we moeten steeds vier, vijf
maanden vooruit denken, want zolang duurt het om een uitzending te maken.
Dat lossen we altijd op door ons eigen plan te trekken. Maar deze keer leek
het ons steeds weer uit handen te glippen.

Een paar dingen wisten we echter zeker. Met wie we waar over wilden praten
bijvoorbeeld. Met de Catalaanse socioloog Manuel Castells, die vanaf de
eerste DNW zo'n beetje onze 'huisfilosoof' was geworden en die de gevolgen
van de globalisering van economie en cultuur zo goed in kaart had gebracht.
We wilden met hem praten over de oorzaken van de enorme kloof die er
plotseling zo open en bloot in de wereld gaapt.
Met de politicoloog Benjamin Barber, wiens boek "Jihad versus McWorld" ten
grondslag lag aan een van de laatste Diogenes-uitzendingen die Frank Wiering
maakte. Want we wilden weten of de groeiende confrontatie tussen die twee
tegenkrachten, 'jihad' en 'mcworld', bevestigden dat we te maken hebben met
een 'clash of civilisations', of dat die spanning inherent is aan iedere
beschaving en de nieuwe wereld aan veel ingewikkelder conflicten is
blootgesteld.
En met Karen Armstrong, de Britse theologe wier boeken over godsdienst en
fundamentalisme veel indruk op ons gemaakt hadden. Want we wilden precies
weten hoe het nu zit met het fundamentalisme.

En dan waren er natuurlijk persoonlijke contacten zoals televisiemakers die
opbouwen in de loop der jaren. Jos de Putter had eerder "The Making of a New
Empire" gemaakt, een film over de Tsjetsjeense vrijheidsstrijder en
maffiabaas Khozh-Ahmed Noukhaev. Die heeft zich de laatste jaren ontwikkeld
tot een spiritueel leider, een fundamentalistisch moslim die parallellen
ziet tussen de situatie van zijn Tsjetsjeense volk en die van de Taliban. En
Bregtje van der Haak woonde een aantal jaren in New York en wilde de
verhalen en emoties uit een stroom aan e-mail berichten die ze na 11
september kreeg van oude vrienden, graag gebruiken om een verhaal te maken
voor televisie.

En zo zijn we aan het bouwen geslagen, stapje voor stapje. Van der Haak ging
naar New York en trok een paar dagen op met Lisa Goldring, wier grootvader
meebouwde aan het WTC en die voor haar vrienden een 'healing party'
organiseerde. De Putter bezocht Noukhaev en zijn mannen, die in Bakoe
(Azerbeidzjan) verblijven en er een Closed Society Foundation hebben
opgericht. Een initiatief dat hun oorspronkelijke cultuur moet beschermen
tegen alle bedreigingen van buiten, zoals de Open Society Institutes die de
miljardair George Soros overal opricht in de voormalige Sovjetrepublieken.
En daarom ging Marije Meerman naar Boedapest, waar Soros de Central European
University financiert en naar Kazakhstan om te zien hoe enkele
afgestudeerden daar het evangelie van de open democratieën in praktijk
proberen te brengen. En we maakten lange interviews met Castells, Barber en
Armstrong.

Momenteel werken we aan de montage van het drieluik, dat we "Vanaf de grond
opnieuw" hebben gedoopt. Een verwijzing natuurlijk naar Ground Zero en de
noodzaak na te denken over hoe het daar weer op te bouwen: met iets anders
maar toch hetzelfde, of met echt iets anders. Maar de titel verwijst vooral
naar ons idee dat of de wereld nu voorgoed veranderd is of niet, op die
elfde september, hij in ieder geval moet veranderen. En dat we met zijn
allen goed na moeten denken over waarom en hoe dan: privé en met elkaar,
maar ook in het openbaar. En dus ook op televisie.

Komende maandag het eerste deel van die overpeinzingen: De Tempel. Een deel
dat zich afspeelt in New York en waarin men zich afvraagt waarom dit nu
gebeurd is, hoe daarmee om te gaan en wat de achterliggende oorzaken zouden
kunnen zijn. Een deel ook waarin de New Yorkers zichtbaar worstelen met wat
hen aangedaan is.

Informatie en achtergronden: http://dnw.vpro.nl

= XIIX: VPRO in het teken van 11 september =

DNW is niet het enige VPRO programma dat de komende weken aandacht besteed
aan de gevolgen van de aanslagen op 11 september. Onder het motto 'we
schrijven geschiedenis, maar welke eigenlijk?', zijn veel radio- en
televisieprogramma's de afgelopen weken aan de slag gegaan met onderwerpen
die direct of indirect te maken hebben met de wereld na 11-9. Onder de
noemer 'XIIX' zijn deze programma's vanaf aanstaande zondag 10 dagen lang te
zien en te horen op Nederland 3, Radio 1 en Radio 4. Een overzicht van alle
XIIX uitzendingen vindt u op:

http://www.vpro.nl/xiix

Tot maandagavond, 20.35 uur, net 3, in de nieuwe wereld.

George Brugmans
eindredacteur


============================
Voor meer informatie kijk op onze website: http://dnw.vpro.nl ***
Reacties zijn altijd welkom. U kunt ze sturen naar: dnw@vpro.nl of plaatsen
in het gastenboek op onze site *** aan- of afmeldingen voor deze
elektronische nieuwsbrief:
dnw-nieuwsbrief-request@vpro.nl (met respectievelijk subscribe /
unsubscribe als subject, de rest van de mail moet leeg blijven)


______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).