[Nettime-nl] LL2

[Leo Lake <lake@lake.nl>]

LL2: Copyrights en de Productie van Informatie


Vraag: 	Wat is een copyright?

Antwoord:	Dat is een 'verklaring van bezit', waarin een stuk
informatie wordt gekoppeld aan een (rechts)persoon. Met deze
verklaring kan gehandeld worden. Die koppeling is mogelijk
omdat elk stuk informatie een bitreeks is, en dus een getal,
en dus stabiel. Men bezit via een copyright een getal. Of
getallenverzameling, laten we daar niet moeilijk over doen.


Vraag:		Waarom bestaan er copyrights?

Antwoord: 	Om aan een stuk informatie een prijs toe te kennen,
zodat de informatie alleen gebruikt mag worden als de prijs
betaald is. Dan pas kan het prijsmechanisme in werking
treden.  De wetten van vraag en aanbod maken
informatie-onder-copyright tot een onderdeel van een
markteconomie, waarin het nu eenmaal noodzakelijk is dat
goederen welonderscheiden zijn en het gebruik ervan
(rechts-)persoonsgebonden. Dan kan er gehandeld worden en dan
mag je hopen op de werking van de onzichtbare hand van Adam
Smith en erop vertrouwen dat alleen die informatie gemaakt
wordt waar vraag naar is en dat alleen voor die informatie
betaald wordt, waar behoefte aan is. Overigens, vroeger was
dat minder nodig, want informatie zat toen nog vast aan een
ander goed dat wel 'welonderscheiden' was en
persoonsgebonden. Tegenwoordig is dat een tikkie anders,
vandaar het grote(re) contemporaine belang van copyrights op
informatie.


Vraag:		Waarom wil een auteur van informatie zijn informatie
verkopen?

Antwoord:	Opdat de auteur geld krijgt waarmee hij zijn
schulden kan aflossen, of zijn geld kan vermeerderen, of meer
kan consumeren. En omdat hij gekozen heeft voor deze manier
van geld verdienen natuurlijk.


Vraag:		Wat is eigenlijk het verschil tussen
geldvermeerdering en schuldaflossing?

Antwoord:	In wezen: geen. In beide gevallen gaat het om geld
dat naar de banken gaat (en pas bij teruggave aan de bank
bestaat geld als geld). De banken gebruiken dat geld om nog
meer geld te creëren door elders een nieuwe schuld te
creëren. Die schulden tezamen noemt men ook wel schaarste.


Vraag:		Waartoe leidt het creëren van geld?

Antwoord:	Tot meer schuld: geld wordt gecreëerd door banken
die geld lenen en het terugverwachten. De plicht tot
terugbetalen is de machine die geld maakt. Die plicht kan
iemand, ook een informatieproducent, alleen maar vervullen
door te concurreren met anderen. Geld maken gebeurt door
anderen het geld maken moeilijk te maken.


Vraag:		Waartoe leidt de concurrentie in het geval van
informatieproductie?

Antwoord:	In het geval van het produceren van informatie
leidt dat tot het vragen van zoveel mogelijk geld per
informatie-eenheid. In het geval van informatie houdt dit
automatisch een beperking in van de informatiedistributie,
omdat alleen zo geld aan informatie gekoppeld kan worden. De
markteconomie heeft bezitbare objecten nodig. Alleen de wet
kan een brok informatie tot eigendom maken. Laissez faire
houdt op bij de eigendomswetten. Copyrights maken een
gecontroleerde distributie mogelijk, een controle door de
bezitters uiteraard.


Vraag:		Dus copyrights zijn nodig omdat de auteur moet leven
binnen de bestaande economische wetmatigheden en niet anders
kan dan dat wat hij maakt aan te bieden in de vorm van een
product?  Copyrights zijn dus een middel om de oude
economische wetten geldig te houden voor dat nieuwe spul:
(digitale) informatie, ook al is de techniek zover dat
informatie-eenheden niet meer welonderscheiden hoeven te zijn
en het gebruik ervan niet gehinderd wordt omdat het eigendom
ervan niet geregeld is? De wet beperkt de techniek opdat de
aloude motor van de markteconomie ook hier kan draaien. Klopt
dat?

Antwoord: 	Ja.


Vraag:		Ok. Dat is mooi geregeld dan, lijkt me zo. Toch?

Antwoord:	Dat staat te bezien.


Vraag:		Hoezo?

Antwoord:	Er wordt wel veel opgeofferd. De vrije
beschikbaarheid van informatie wordt beperkt om de productie
van informatie in een context van onderlinge concurrentie te
garanderen.  Door informatie tot eigendom te maken en dus
mensen de opname ervan te onthouden, beperk je de
verspreiding van kennis. Elke betaling is ook al een drempel
waarbij je op ethische gronden vraagtekens kunt plaatsen. Het in
standhouden van een leefomgeving gebaseerd op concurrentie en
schaarste is ook al niet wat je iedereen toewenst.


Vraag:		Kan het anders dan?

Antwoord:	Zeker. Door de productie van informatie te
garanderen in een context  zonder concurrentie, oftewel in
een omgeving waarin het niet noodzakelijk is om geld te
verdienen met dat wat je maakt. Dat kan door de productie van
informatie volledig te plaatsen in het publieke domein
(daarvoor is dan een centraal geleide informatie-economie
nodig), of een basisinkomen voor alle informatieproducenten,
of zelfs een fundamenteel andere economie te maken, waarin
bijvoorbeeld geen rente bestaat en dus schaarste niet meer de
motor van de vooruitgang is. Er zijn, dat spreekt, talloze
mogelijkheden.


Vraag:		Maar geen ervan is erg realistisch, lijkt me.

Antwoord:	Klopt. Maar we moeten wel goed zien dat copyrights
een belangrijke plaats hebben in de huidige economie en dat
de productie van informatie in de huidige economische
verhoudingen copyrights noodzakelijk maken. We kunnen niet
iets fundamenteels veranderen aan copyrights zonder de
economie als geheel te veranderen. Omgekeerd geldt hetzelfde.


Vraag:		Dus moeten we ons richten op de details van het
copyright en hopen dat we en regeling kunnen verzinnen die
profijtelijk is voor de mensheid als geheel?  We moeten ons
scharen in de rijen van informatie-ecologen, lijkt me.
Antwoord:	Dat is een goede optie, maar we kunnen ook op
kleinschalig niveau beginnen te werken met anderen
economische principes, bijvoorbeeld met alternatieve
geldsystemen, ruilhandel of wat dies meer zij en maar kijken
of we een rijke stroom van informatie kunnen genereren zonder
het tot bezit te verklaren. Sleutelen in de marge, in de hoop
het economisch bouwwerk al bricolerend om te vormen tot iets
anders. Dat is, let wel, een riskante onderneming. Geld doet
veel goeds. Geld is namelijk ook gemunte vrijheid en
sleutelen aan geld betekent automatisch sleutelen aan de
grenzen van de vrijheid. De kans bestaat dat met het
verdwijnen van het huidige geld sommige van de oude
verhoudingen tussen mensen weer hersteld worden. Dan moet je
denken aan aloude feodale verhoudingen, of aan leven onder
strikte en strakke sociale controle. Men spreekt wel
vergoeilijkend van communities, maar dat is in dit verband
jargon voor sociale verstikking. Dat moeten we niet willen.
Één sociale dienstplicht is al erg genoeg.


Vraag:		uhmmm… Wat zou jij doen?

Antwoord:	uhmmm… Ik sleutel graag.


-
L.
E. lake@lake.nl




______________________________________________________
* Verspreid via nettime-nl. Commercieel gebruik niet
* toegestaan zonder toestemming. <nettime-nl> is een
* open en ongemodereerde mailinglist over net-kritiek.
* Meer info, archief & anderstalige edities:
* http://www.nettime.org/.
* Contact: Menno Grootveld (rabotnik@xs4all.nl).